کتاب پویا شیرانی (حقوقدان و مولف کتب حقوقی) چاپ و منتشر شد
کتاب نگاهی به قرار بازداشت موقت در قوانین موضوعه و اسناد بین المللی اثر جدید استاد فرهیخته پویا شیرانی در موسسه و انتشارات قانون یار چاپ و منتشر شد. این کتاب تالیف پویــا شیــرانــی - سینا قلفی- اسماعیل نوبخت می باشد که سال 1402 توسط نویسندگان مذکور نگاشته و چاپ گردید. مولفین در پیشگفتار کتاب بیان داشته اند اصل برائت یا فرض برائت یا اصالة البرائة بر اساس ماده ۱۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان میدارد هر شخصی که متهم به ارتکاب یک جرم کیفری میشود حق دارد که بیگناه فرض شود مگر اینکه تقصیرش، مطابق قانون در یک دادگاه علنی که در آن تمامی تضمینهای لازم برای دفاع پیشبینیشده باشد، ثابت شود. این اصل در قوانین داخلی کشورها من جمله قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نیز در اسناد بین المللی و منطقه ای مهم با صراحت بیان شده است. هر چند اصل بر برائت و آزادی متهم که از آثار اصل برائت است، می باشد لیکن به جهت رعایت منافع و مصالح فرد و جامعه و در موارد ضرورت تحقیق و یا اقدام تأمینی ناگزیر از پیش بینی قرار بازداشت موقت در قوانین آیین دادرسی کیفری هستیم. قرار بازداشت موقت که یکی از قرارهای تأمین کیفری است مختصرا عبارتست از«سلب آزادی متهم و زندانی کردن او در تحقیقات مقدماتی توسط مقام صالح قضایی». قانون جدید با پیش بینی جبران خسارت ناشی از قرار بازداشت متهم باعث شده در صورتی که مرجع قضایی اشتباهاً قرار بازداشت موقت صادر کرد راه جبران برای اشتباه مرجع قضایی وجود داشته باشد و درنتیجه کاهش اشتباه قاضی را در پی دارد، قرارهای نظارت قضایی هم تأسیس جدید است که در جهت اصلاح و تضمین حقوق بزه دیده و پیشگیری از وقوع جرم می باشد. به طور کلی قانون گذار در قوانین ملی و بین المللی سعی کرده که با ابداعات قرارهای تامینی جدید آن هم به نفع متهم از پرشدن زندان ها و بازداشت بی اساس جلوگیری کرده و متهمینی را به بازداشت روانه کند که راهی به غیر از آن نداشته، لذا بر همین اساس می توان گفت که قانون جدید اصول و مبانی رعایت حقوق شهروندی را نسبت به قانون قدیم بهتر رعایت کرده است. در حقوق فرانسه از قرار تامین به عنوان یک اقدام تامینی و اصلاحی استفاده شده و نهاد حقوقی بازداشت موقت به عنوان یک قرار تامین کیفری مطرح است و این نهاد در حقوق این کشور تحولات مثبت فراوانی را به خود دیده و رفته رفته خود را با ضروریات حفظ حقوق فردی متهمین و رعایت اصول مسلم و شناخته شده حقوقی مانند اصل برائت وفق داده است. همچنین اسناد بینالمللی متعددی در زمینه حمایت از آزادی افراد در مقابل بازداشت موقت توسط مدافعان حقوق بشر و سازمانهای بینالمللی صادر شده است. این اسناد و اعلامیه ها دولتها را بر آن داشته اند که با وضع قواعد و مقررات، در جهت تحدید بازداشت متهم گام برداشته و مقامات قضایی را وا دارند که از آن تنها در موارد ضرورت استفاده کنند. در این اسناد به رغم پیش بینی بازداشت موقت اصل بر آزادی افراد نهاده شده و بازداشت هم یک استثناء محسوب میشود. در تعریف بازداشت موقت می توان گفت بازداشت موقت عبارت است از نتیجه قراری که توسط دادسرا یا دادگاه پس از تفهیم اتهام در خصوص متهمین و برای سهولت دسترسی یا جلوگیری از فرار یا تبانی و یا امحاء آثار جرم صادر می گردد که برخی بدواً در نتیجه صدور قرار بازداشت موقت و برخی دیگر در اثر فراهم نکردن قرارهای دیگری (قرار وثیقه و کفالت) تحقق می پذیرد. قرار بازداشت موقت، ذاتاً با اصل برائت و آثار ناشی از آن در تعارض است و علیرغم دیدگاههای بین المللی در جهت اعتلای حقوق بشر، آیین دادرسی کیفری ، هر چند درصدد توجه به حقوق متهم است، مع الوصف با این پیش فرض که نه تنها نتوانسته است در جهت تحدید موارد بازداشت گام بردارد، به علاوه نوعی تعارض بین مواد مربوطه بوجود آورده است، لذا با توجه به اهمیت خاص این قرار تأمینی به جهت تضاد ذاتی آن با آزادی ها و حقوق اساسی بشر و نیز حمایت از حقوق متهم در بسیاری از اسناد بین المللی و اعلامیه های جهانی حقوق بشر نیز مورد توجه قرار گرفته است که در این کتاب به شرح آن ها خواهیم پرداخت. فهرست کتاب حاضر به شرح زیر است:
بخش اول: بررسی و شناخت واژه بازداشت و حبس
بخش دوم: نگاهی به پیشینه و سابقه تاریخی قرار بازداشت
بخش سوم: نگاهی به مهمترین اعلامیه های جهانی و منطقه ای حقوق بشر
بند اول: اعلامیه جهانی حقوق بشر
بند دوم: میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
بند سوم: کنوانسیون اروپائی حقوق بشر
بخش اول: بررسی حقوقی و واژه شناسی قرار و جایگاه آن
بخش دوم: اقسام قرارها به دو دسته اعدادی و نهایی
بخش سوم: بررسی برخی از مهمترین و بارزترین قرارهای کیفری از جنبه خاص
بند دوم: التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف
بند سوم: التزام به عدم خروج با تعیین وجه التزام
بند چهارم: اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله
بند پنجم: اخذ وثیقه اعم از وجه نقد، ضمانت نامه بانکی، مال منقول یا غیر منقول
بخش چهارم: نگاهی به مزایای قرار بازداشت موقت به عناون سنگینترین قرار تامین کیفری
بند اول: پیشگیری از امحاء آثار جرم
بند سوم: بازداشت به عنوان اقدام تأمینی
بند چهارم: ثبت در سوابق کیفری متهم
بخش پنجم: تحلیل شناختی معایب بازداشت متهم تحت قرار و آثار منفی آن
بند اول: تعارض با اسناد و تعهدات بین المللی
بند سوم: ایجاد زمینه منفی در صدور رأی
بخش ششم: نگاهی به مزایای قراربازداشت موقّت
تحلیل کیفری انواع قرار بازداشت موقت و نگاهی به تفاوت آن با قرارهای مشابه
بخش اول: بررسی انواع قرار بازداشت موقت و شناخت آن ها
بخش دوم: تحلیل و واکاوی معایب و محاسن قرارهای تامین کیفری
بخش سوم: وجود تمایز قرار بازداشت موقت از سایر قرارهای تأمین
بخش چهارم: بررسی و شناخت قرار نظارت قضایی متهم
بند دوم: قرار ارجاع امر به کارشناس
بند سوم: قرار تامین خواسته کیفری
بند ششم: قرار امتناع از رسیدگی
بخش پنجم: قرار تامین کیفری و تاسیس جدید «قرار نظارت» در قانون جدید آیین دادرسی کیفری
بخش اول: تناسب قرار تامین صادره توسط دادرس برای متهم
بخش دوم: طرح ایراد و انتقاد به انواع تامین و میزان آن در قانون آیین دادرسی کیفری
بند اول: قرار آزادی متهم با قول شرف
بند دوم: قرار التزام به حضور با تعیین وجه التزام
بند چهارم: اقدام متهم در مقابل قرار
بخش سوم: بررسی و تحلیل کیفری قرار تامین وثیقه به عنوان یکی دیگر از قرارهای نسبتاً سنگین
بند دوم: صدور قرار قبولی وثیقه
بند سوم: تکلیف متهم ذر فرض عجز از تودیع وثیقه
بخش چهارم: محکومیت متهم توام با تخلف از قرار و قرار تأمین منع خروج از کشور
بخش پنجم: واکاوی کیفری و تجزیه و تحلیلی بر قرار بازداشت موقت متهم
بند اول: اصول حاکم بر بازداشت موقت و اقسام آن
بخش اول: جایگاه اصل آزادی افراد و منع بازداشت در اسناد بینالمللی
بخش دوم: بررسی فقهی و تطبیق جایگاه اصل آزادی در اسناد بینالمللی
بخش سوم: مقایسه اصل برائت کیفری با اصل برائت اصولی
بخش چهارم: جایگاه فرض برائت در رسیدگی کیفری
بند دوم: قاعده ترجیح اشتباه در عفو بر اشتباه در کیفر
بخش پنجم: فرض برائت در اسناد بینالمللی
بند اول: توجیه اصل آزادی متهم از طریق فرض برائت
بند دوم: استثنائات و آثار اصل آزادی متهم
بخش ششم: بررسی نتایج وجود بازداشت موقت در میان قرارهای کیفری
بخش هفتم: نگاهی اجمالی به قرار بازداشت موقت در حقوق فرانسه
بخش هشتم: تحلیل و شناخت بازداشت موقت در اسناد بینالمللی
عکس جلد کتاب جدید الانتشار پویا شیرانی