ایل کلهُر یکی از شعب اصلی ایل‌های کرد ایران
و از کهن‌ترین طوایف غرب ایران است. ایل کَلهُر بزرگترین ایل کرمانشاه و دومین ایل
بزرگ ایران می‌باشد. مردمان آن کردتبار هستند و به گویش کردی کلهری تکلم می‌کنند.
ایوان غرب، گیلانغرب و اسلام آبادغرب مراکز اصلی ایل کلهر می‌باشند. در دانشنامه
ایرانیکا به عنوان معتبرترین منبع ایران شناسی، از ایل کلهر به عنوان یکی از بزرگترین
ایلات کرد نام برده شده است.
استاد علی اشرف باقری یکی از نویسندگان و فرهیختگانی است که در زمینه شناسایی و تحقیق و پژوهش در زمینه های شناختی ایل کلهر فعالیت دارد و آثار (کتب) و مقالات فراوانی در این راستا تالیف و نگارش کرده است که در این سایت علمی و خبری قصد داریم به کتب این نویسنده فرهیخته و گرامی بپردازیم:
استاد فرهیخته علی اشرف باقری فرد (نویسنده کتب ایل کلهر)
استاد علی اشرف باقری فرد نویسنده استان کرمانشاه
استاد علی اشرف باقری فرد
استاد و مولف فرهیخته و اندیشمند استان کرمانشاه و افتخار ایل کلهر (علی اشرف باقری فرد)
عکس کتاب اول استاد علی اشرف باقری فرد
پیشگفتار
تاکنون کتاب های زیادی در مورد ایل
کلهر توسط دوستان اهل قلم به رشته تحریر در آمده است. هر کدام از این نوشته ها در دیدگاه
های مختلف نگاشته شده است که رنگ و بوی خاصی دارد. این بار دوست عزیزم جناب آقای علی
اشرف باقری فرد همراه همکار گرامیشان خانم ناهید فرامرزی به این مهم پرداخته اند. در
کتاب ایل کلهر از نگاهی دیگر ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مورد مطالعه
قرار گرفته و از آنجاییکه تخصص آقای علی اشرف باقری فرد در زمینه های مردم شناسی، جامعه
شناسی و اقتصاد و تخصص همکار گرامیشان ناهید فرامرزی جغرافیا می باشد، کتاب در فراز
و نشیب این موضوعات کند وکاوی تازه دارد که دوستداران این ایل را به سالهای دور می
کشاند. سال هایی که سرتاسر زندگانی ایلی به جنگ، حماسه و پایداری همراه بوده و تا زمان
مرگ آخرین بازمانده این ایل یعنی عباس خان قبادیان(امیرمخصوص) که در جریان حادثه رانندگی
در پاریس سال ۱۳۳۴ ه. ش خاتمه می یابد. از آنجایی که نگارندگان خود زاییده ایل کلهر
می باشند خوب توانسته اند رویدادهای مهم تاریخی را همراه با اسناد و ثبت وقایع نشان
دهند. کتاب با شکل گیری ایل کلهر و ساختار سیاسی آن زمان شروع می گردد و زندگی عشایری
را با کوچ های گرمسیر و سردسیر همراه با باورهای اعتقادی آن خاتمه می دهد. نگارندگان
به بهترین شیوه توانسته اند به رده بندی ساختار ایلی(ایلخان، خان، کلانتر، ریش سفید،
سرپرست خانوار) قشربندی های اجتماعی، باورهای اجتماعی، موصوعات اقتصادی و. .. ایل کلهر
اشاره نماید. با وصف این همه تلاش، نگارندگان به امام زاده های ایل کلهر(همچون خاص
علی، چهار قله عباس، حاجی حاضر، چهل مرد، سریوان گیلان غرب، چم اما حسن، قدمگاه
حضرت سلیمان، حسن زوردار و. .. . ) اشاره ننموده اند اما در برخی موارد نیز به مسایلی
برخورد می کنیم که در لابه لای تاریخ ایل کلهر به آن اشاره نشده است مثل اطلاعاتی که
درمورد سرکرده های ایل کلهر در ادبیات شفاهی سینه به سینه منتقل شده است و نگارندگان
آنرا از زبان سالخوردگان نگاشته اند. با این وصف کتاب ایل کلهر از نگاهی دیگر، کتابی
جامع، فشرده و پر محتوا و در خور اهمیت است که باید آن را در ردیف کتاب های چاپ شده
این ایل، با نگرشی دیگر قرار دارد.
کریم کریم پور
کتب استاد علی اشرف باقری فرد
فهرست مطالب
پیشگفتار
مقدمه
ضرورت تألیف این کتاب
روش تألیف این اثر علمی(روش تحقیق)
فصل اول:
معرفی و شناخت ایل کلهر و رسومات خاص آن
بند اول: موقعیت و حدود ایل کلهر
بند دوم: وجه تسمیه و جمعیت ایل
کلهر
بند سوم: زبان و دین مردم کلهر
بند چهارم: بررسی و شناخت باورهای
عامیانه و رسومات ایل کلهر
الف) رسم سوگواری
ب) رسم چمری
ج) رسم خون بس
چ) رسم پشم چینی(برینه کردن)
ح) رسم جار
خ) رسم شلی، ملی
بند ششم: معرفی اجمالی شعب ایل کلهر
فصل دوم:
بررسی ادوار تاریخی ایل کلهر و شناخت طوایف آن
بند اول: ایل کلهر در دوره زندیه 1163-1193
بند دوم: محاصره نمودن قلعه کرمانشاهان به دستور کریمخان
زند توسط سواران ایل کلهر و زنگنه
بند سوم: ایل کلهر در زمان افشاریه - نادرشاه
افشار(1148-1160)
بند چهارم: بررسی ایل کلهر در دوره صفویه
بند پنجم: طایفه عبدالمحمدی وچگونگی ظهور داوودخان
بند ششم: شورش سالارالدوله و انقلاب مشروطیت در زمان
داوودخان ایلخانی کلهر
بند هفتم: دستور محمد علی شاه قاجار در خصوص دستگیری
سالارالدوله توسط سواران ایل کلهر
بند هشتم: یونیفر آلمانی برای قشون ایران و عدم همراهی
رضاقلی خان کلهر و داودخان در قشون ظل السلطان و دستگیری آنها
بند نهم: اغتشاش در افغانستان وهمراهی رضا قلی خان در
رکاب مسعود میرزا ظلالسلطان و او برای شکار هفتاد قلعه محلات
بند دهم: نگاهی اجمالی به جنگ شیان
بند یازدهم: تلگراف ایل کلهر به اعلی حضرت محمد علی
شاه قاجار در حمایت از اردوی دولتی امیرافخم در جنگ نهاوند 1325 هـ. ق
بند دوازدهم: نقش ایل کلهر در سرکوب شورش اول
سالارالدوله
بند سیزدهم: جنگ لرستان در زمان حسینقلی خان والی پشت کوه
با داوودخان بر سر تصرف ایوان
بند چهاردهم: شکست ایلات سنجابی و جاف کردستان از
داووخان کلهر
بند پانزدهم: اطاعت ظاهر داوودخان از حکومت کرمانشاه و
تهدید کرمانشاه توسط ایل کلهر
بند شانزدهم: صلح حکمران کرمانشاه نظام السلطنه با
داوودخان کلهر
بند هیفدهم: درخواست حکومت محلی کرمانشاه به قنسولگری
انگلیس و روسیه جهت جلوگیری از حمله سواران ایل کلهر به کرمانشاه
الف) اطاعت داوودخان از اوامر دولت مرکزی
ب) شکست حبیبالهخان پسر رئیس سابق ایل سنجابی که
مورد حمایت داوودخان کلهر بوده از سواران صمصامالمالک در نزدیک قصرشیرین
ج)تصرف قصرشیرین توسط داوودخان کلهر و فرار نایبالحکومه
آن به کرمانشاه
چ) ورود فرمانفرمای رکن الدوله و ایجاد ناامنی بین
راهها توسط کلهر
ح) ورود رکنالدوله حکمران جدید به کرمانشاه و امتناع
داوودخان از ملاقات با وی (14 محرم 1328 ه ق)
خ) همراهی داوودخان با شاهزاده سالارالدوله در ورود به
کرمانشاه
د) همراهی و طرفداری داوودخان با سالارالدوله در
مخالفت با محمد علی شاه
ذ) انتصاب عضدالسطان به حکومت کرمانشاه و حرکت قشون سالار
الدوله و داوودخان کلهر به طرف همدان
بند هیجدهم: اعطاء حکومت قصرشیرین توسط داوودخان به
صمصام الممالک سنجابی
بند نوزدهم: رویاروی یار محمد خان فرمانده عساکر دولتی
با سالارالدوله و داوودخان کلهر
الف) ورود سالارالدوله و داوودخان کلهر به کرمانشاه و
به دار آویختن اعظم الدوله نایب الحکومه کرمانشاه طهران 18 مارس 1912( 28 اسفند
1290 )
ب) ملاقات سالارالدوله یا داوودخان کلهر و والی پشتکوه
قبل از جنگ فرمانفرما باظل السلطان خارج از همدان
ج) سودای پادشاهی سالارالدوله ورود او به هارون آباد
جهت جلب نظر داوودخان به منظور همراهی با او
چ) قتل داوودخان کلهر و پسر ارشدش در حمایت از
سالارالدوله و شکست قوای سالارالدوله از عساکردولتی
بند بیستم: شکست قشون سالار الدوله از عساکر دولتی و قبضه
کرمانشاه توسط آن ها و فرار سالار الدوله
بند بیست و یکم: انتصاب فرمانفرما به حکومت کرمانشاه
پس از قتل داوودخان و پسرش و فرار سالارالدوله به لرستان
بند بیست و دوم: دوران حکومت سلیمانخان سردار نصرت
بند بیست و سوم: گوشمالی کسبه گران فروش بدستور امیر
اعظم (سلیمانخان)
بند بیست و چهارم: اوضاع ایل کلهر در جنگ جهانی اول
بند بیست و پنجم: جنگ جهانی اول و درگیری قوای عثمانی و
عشایر کلهر
بند بیست و ششم: نامه صمصامالممالک سنجابی به
نمایندگان مجلس شورای ملی کرمانشاه
بند بیست و هفتم: نامه رؤسای ایل کلهر در دفاع از
پیوستن به( اردوی اسلام) عثمانی و جنگ با روس و انگلیس درکرمانشاه
بند بیست و هشتم: نامه سران کلهر(سلیمانخان وعباسخان
کلهر) به وزارت داخله
بند بیست و نهم: جنگ جهانی اول و نقش نیروهای ایل کلهر
به ریاست عباسخان امیر خصوص و جنگ با روس ها و شکست روس ها از سواران کلهر درکنگاور
بند سی ام: خروج سوارهای کلهر و نظام السطنه از کرمانشاه و استقرار آنها درکرندغرب به همراه جمعی از نمایندگان مجلس
شورای ملی
بند سی و یکم: جنگ اول جهانی 1334هـ عباسخان امیرمخصوص
الف) ازهم پاشیدگی قوای بختیاری و کلهر و سایر نظامیان ازقصرشیرین به علت
عدم پرداخت حقوق عقب افتاده
ب) حمله سواران کلهر به فرماندهی عباسخانامیرمخصوص به قوای متجاوز انگلیس
دراسدآباد
ج) خروج کریم خان برادر سردار نصرت از اردوی عثمانی
چ) مذاکره سری عبداله خان کلهر با شونمان و عقد اتحاد با او جهت مقابله با
قوای انگلیس
ح) نامه رؤسای ایالات کرمانشاه به مجلس شورای ملی
خ) عهد نامه خسروآباد وتخلیه قوای عثمانی از سر حد ایران به درخواست رؤسای
ایلات کرمانشاه ازجمله سلیمان سردارنصرت
بند سی و دوم: اتحاد نامه فرق سیاسی کرمانشاه
الف) اجتماع سواران کلهر در کنار سواران سنجابی
وقلخانی در دفاع از سر حدات درکرند
ب) حکومت عباسخان امیرمخصوص
ج) آغاز حکومت علی آقا خان اعظمی
چ) درخواست حاجی علی رزم آرا و سرهنگ کوپال ازعلی
آقاخان اعظمی برای جنگ با والی پشتکوه
ح) سرکوب اعراب بدوی بدستور مخبرالسلطنه توسط سواران
کلهر
خ) جنگ دوم جهانی ونقش ایل کلهر درسرکوبی متجاوزان
بند سی و سوم: علیآقاخاناعظمی و هجوم قوای انگلیسی
درجنگ جهانی دوم به خاک ایران و ورود آنها به سرزمین کلهر
بند سی و چهارم: قتل علی آقا خان اعظمی
بند سی و پنجم: آغاز حکومت عباسخان امیرمخصوص
الف) جنگ روانسر و شرکت ایل کلهر در زمان عباسخانامیرمخصوص
و همراهی او با قوای دولتی
ب) پوشش خبری مرگ عباسخان امیرمخصوص وهمسرش توسط
روزنامههای فرانسوی و انعکاس آن در روزنامه کیهان
ج) گزارش روزنامه کومبایک از جراید مهم پاریس در خصوص
مرگ عباسخانامیرمخصوص
د) نوشتههای روزنامهی فرانس سوار در خصوص نحوه قتل
عباسخان امیرمخصوص
بند سی و ششم: مرگ عباسخان امیرمخصوص
و فروپاشی نظام سیاسی سنتی ایل کلهر
فصل
سوم: بررسی ساختار اقتصادی ایل کلهر
بند اول: کشاورزی در میان مردمان ایل کلهر
بند دوم: زمان برداشت محصولات کشاورزی درمیان ایل کلهر
بند سوم: خوراک، پوشاک، مسکن مردمان ایل کلهر
بند چهارم: وسایل مورد نیاز جهت پخت نان ساجی
بند پنجم: غذاهای زمستانی مردم ایل کلهر
بند ششم: پوشاک مردمان ایل کلهر
الف) پوشاک مردان ایل کلهر
ب) پوشاک زنان ایل کلهر
بند هفتم: مسکن مردم ایل کلهر
بند هشتم: محل نگهداری محصولات کشاورزی
بند نهم: دامپروری و فرآورده های دامی در میان ایل کلهر
بند دهم: نژاد و جفتگیری دامها
بند یازدهم: شیوه دامداری
الف) محل نگهداری دامها در قشلاق
ب) محل نگهداری دامها درییلاق
بند دوازدهم: صنایع دستی مردمان ایل کلهر
فصل چهارم:
شناخت ساختار اجتماعی و خانوادگی و سلسله مراتب هرم قدرت سیاسی در میان ایل کلهر
بند اول: ساخت خانواده درایل کلهر
الف) انواع خانواده
درمیان مردم ایل کلهر
ب) قدرت خانواده
درمیان مردمان ایل کلهر
ج) رابطه بین
والدین با همدیگر(زن وشوهر)در ایل کلهر
چ) رابطه والدین
با فرزندان درمیان مردمان ایل کلهر
ح) رابطه مادر
با پسران دیگردر مردمان ایل کلهر
خ) رابطه مادر
با دختر ارشد و سایر دختران در ایل کلهر
بند دوم:
ازدواج درمیان مردمان ایل کلهر
بند سوم: سن
ازدواج درمیان مردمان ایل کلهر
بند چهارم:
نحوه ثبت ازدواج درمیان مردمان ایل کلهر
بند پنجم:
مراحل خواستگاری وازدواج درمیان مردمان ایل کلهر
بند ششم:
میزان مهریه در میان مردم ایل کلهر
بند هفتم:
میزان شیربها درمیان مردمان ایل کلهر
بند هشتم:
نامزدی(دزورانی) درمیان مردمان ایل کلهر
الف)
روبازکردن
ب) خرید لباس
عقد وعروسی
ج) حنابندان
و به گرمابه بردن عروس
بند نهم:
مراسم عروسی و خانه داماد
بند دهم:
پاگشایی(پای واکیم)
بند یازدهم:
محل زندگی زناشویی پس از ازدواج درمیان ایل کلهر
بند
دوازدهم: طلاق درمیان مردمان ایل کلهر
بند سیزدهم:
انواع ازدواج درمیان مردمان ایل کلهر
بند
چهاردهم: انواع روابط خویشاوندی و ازدواج درمیان ایل کلهر
بند پانزدهم:
اخلاق و عادات مردم ایل کلهر
بند شانزدهم:
هرم قدرت سیاسی براساس تقسیمات سنتی ایل کلهر
بند هیفدهم:
ساخت اجتماعی ایل کلهر
فصل پنجم:
قشربندی اجتماعی در میان ایل کلهر و ساختار فرهنگی رایج در میان آن
بند اول:
اشکال قشر بندی در ایل کلهر
بند دوم: نظام قشربندی کنونی ایل کلهر
بند سوم:
بازی ها در ایل کلهر
بند چهارم:
بازی قلان
بند پنجم:
هشارهشارکی (قایم باشک)
بند ششم:
دسمال فِرنه کی( دستمال قاپیدن)
بند هفتم:
ِشی، پِشی( گربه، گربه)
بند هشتم:
نان رقه، پشته تقه
بند نهم:
پلان «بازی با سنگ»
بند دهم:
قاچان یا قمچان(صدای برخورد سنگهای ریز با هم)
بند یازدهم:
چل گام، چل کُچِگ(چهل گام، چهل سنگ)
بند
دوازدهم: هفت سان(هفت سنگ)
بند سیزدهم:
بازی های، هوی
بند
چهاردهم: نی سوار
بند
پانزدهم: چالان
بند
شانزدهم: هلش ملش( در جاهای دیگر الگ- ملگ- شه لگ)
بند هیفدهم:
پرش پرش
بند هیجدهم:
شاه وزیرکی
بند نوزدهم:
چیوزان
بند بیستم:
زوران (کشتی)
بند بیست و
یکم: تیغ یا جفت (فرد یا زوج)
بند بیست و
دوم: زره مشتکی یا گُل گُل(پرتاپوچ)
بند بیست و
سوم: زران
شجره نامه
کلی خاندان باقری در یک نگاه
منابع ومأخذ
آرشیوی از
عکس های بزرگان ایل کلهر(گیلان غرب)
کتاب دوم مولف فرهیخته کرمانشاه (استاد علی اشرف باقری فرد)
فهرست مطالب
پیشگفتار. 17
فصل اول.. 19
کلیات.. 19
مقدمه. 19
بخش اول: معرفی و شناخت ایل کلهر. 20
بخش دوم: موقعیت و حدود ایل کلهر. 21
بخش سوم: وجه تسمیه و جمعیت ایل کلهر. 22
بخش چهارم: زبان و دین مردم کلهر. 25
فصل دوم. 29
بررسی و شناخت اصل و نسب داودخان.. 29
بخش اول: دستگاه حکومتی کریم خان
و حضور عبدالمحمد در آن.. 29
بخش دوم: استقبال حاکم همدان شاهزاده
قره گوزلو از عبدالمحمد(جد داودخان) و ازدواج با دختر شاهزاده هنگام مراجعت از شیراز
به سرزمین کلهر 31
بخش سوم: کشته شدن اسدبگ جد داودخان
توسط زین العابدین خان و گرفتن انتقام خون پدر. 32
بخش چهارم: داود خان کلهر چگونه توانست
حاکم بلامنازع غرب کشور شود؟. 34
بخش پنجم: موانع مهم وجدی داودخان
کلهر جهت دریافت فرمان رسمی و لقب دولتی و رسیدن به حکومت کلهر 35
فصل سوم. 37
وصلت های سیاسی داودخان کلهر با ایلات دیگر. 37
بخش اول: وصلت نامدارخان پسر شاه
مرادخان ریاست و سرتیپ ایل احمدوند بهتویی با دختر داودخان و تحکیم موقعیت کلهر در
مقابل سنجابی ها 37
بخش دوم: جنگ بین حسین علی خان والی پشتکوه با داودخان کلهر بر سر تصرف ایوان و
ترک مخاصمه با ازدواج ملوک خانم دختر داودخان
با غلام رضا خان ابوقداره. 40
بخش سوم: ستایش جلال و ابهت داود
خان کلهر به نقل از علی اکبر خان سردار مقتدر سنجابی.. 42
فصل چهارم. 43
روابط داودخان با حکومت کرمانشاهان.. 43
بخش اول: حکومت محمدخان اقبال الدوله
کاشی برکرمانشاهان و ضدیت او با داودخان کلهر. 43
بند اول: جنگ شیان.. 43
بند دوم: عزل محمدعلی خان ایلخانی
از ریاست ایل کلهر توسط عبدالحسین میرزای فرمانفرما حکمران کرمانشاهان و اعطای حکومت
کلهر به داودخان کلهر با لقب سردارمظفر. 44
بخش دوم: یونیفر آلمانی برای قشون
ایران و عدم همراهی رضاقلی خان کلهر و داودخان در قشون ظل السلطان و دستگیری داودخان
و مراجعت داودخان با منصب ایل بیگی گری کلهر. 45
بند اول: فتنه اول سالار الدوله. 47
بخش سوم: نقش ایل کلهر در سرکوب شورش
اول سالارالدوله. 48
بخش چهارم: تلگراف ایل کلهر به اعلی
حضرت محمدعلی شاه قاجار در حمایت از اردوی دولتی امیرافخم در جنگ نهاوند 1325 هـ .ق 50
بخش پنجم: جنگ نهاوند (دستور محمد
علی شاه قاجار در خصوص دستگیری سالارالدوله
و آوردن او به تهران تحت الحفظ توسط سواران ایل کلهر) 51
بند اول: نجات سواران و جمعیت همراه
احتشام الدوله که به قصد کمک به اردوی دولتی وارد جنگ شده بودند توسط داودخان و سواران
او در تاریخ 26 ربیع الثانی 1325 52
بند دوم: شکست اردوی سالارالدوله
از نیروهای دولتی (امیرافخم) و سواران کلهر و فرار سالارالدوله به کرمانشاه و پناهنده
شدن به قنسولخانه انگلیس 54
بخش ششم: جنگ نهاوند و استمداد دولت
از داودخان جهت سرکوبی سالارالدوله 26 ربیع الثانی 1325هـ. ق 56
بند اول: داودخان چگونه توانست عنوان
ایلخانی تمام ایل های ایالت غرب را کسب کند؟. 57
بند دوم: محاصره منزل امین الملک
توسط مردم جهت دستگیری سالار اقبال پسر داودخان در عوض دستگیری محمدعلی خان ایلخانی
کلهر و درگیری میان طرفین.. 58
بند سوم: وساطت آقا سیدحسین فرزند
آقاسیداسماعیل اجاق با دارالحکومه کرمانشاه و آوردن ضرغام ودو برادرش جهت متفرق شدن اجماعی که منزل امین الملک را محاصره کرده بودند
و کشته شدن داماد داودخان صمصام السلطان.. 59
بخش هفتم: حمایت و جانبداری ظهیرالملک
حاکم کرمانشاه از داودخان کلهر جهت مقابله با دشمنان خود 63
بند اول: عزل و نصب رؤسای ایلات و
والیان کرمانشاهان توسط داودخان کلهر. 64
بند دوم: حمایت داودخان از ظهیرالملک
و اصرار او به تسلیم معین الرعایا در غیر این صورت شهر را غارت می نماید 64
بند سوم: اعزام جوانمیرخان(ضرغام
الدوله فرزند داودخان) نزد والی پشتکوه جهت جلب اعتماد او در دایره اتحاد ایلات و عشایر
غرب و کشته شدن ضرغام الدوله حین مراجعت در سانحه سواری.. 66
بند چهارم: تلگراف دولت و درخواست
از حکومت کرمانشاهان جهت اعزام سواران ایل کلهر جهت سرکوبی انقلابیون و مخالفت داودخان
با آن 66
بند پنجم: اتحاد ایلات سنجابی، گوران،
طوایف جاف و حاکم جوانرود علیه داودخان کلهر و جنگ قلعه دارابخان 67
بند ششم: درگیری داودخان کلهر با اعظم الدوله پسرظهیرالملک
درباغ ظهیرالملک و وساطت امین الملک با آقاسیدحسن اجاق برای خروج داودخان و سواران
و تفنگچیان کلهر از شهر کرمانشاه. 68
بند هفتم: استعفای ظهیرالدوله از
حکومت کرمانشاه و انتخاب نظام السلطنه به حکومت کرمانشاه و ترس بزرگان شهر از داودخان
و سواران کلهر 69
بخش هشتم: سازش اعظم الدوله و ملاقات
با داودخان جهت جلوگیری از درهم کوبیدن شهر کرمانشاه توسط سواران کلهر(سه شنبه 26رمضان
1327هـ. ق) 69
بخش نهم: سرکوبی قبایل عرب توسط علی
اکبرخان سردار جنگ... 70
بند اول: شکست ایلات سنجابی و جاف
کردستان از داووخان کلهر. 70
بند دوم: تهدید تصرف کرمانشاه توسط
داودخان.. 71
بند سوم: اطاعت ظاهری داودخان از
حکومت کرمانشاه و تهدید کرمانشاه توسط ایل کلهر. 71
بخش دهم: شکست یاغیان حکومت و تهدید
کرمانشاه توسط داودخان.. 72
بند اول: اطاعت داودخان از اوامر
حکومت مرکزی.. 73
بند دوم: اطاعت داودخان از نظام السلطنه
فرمانروای کرمانشاه با دخالت کفیل کنسولگری انگلیس و همکار روسیه اش 11رجب 1328هـ.
ق 73
بند سوم: درخواست حکومت کرمانشاهان
به قنسولگری انگلیس و روسیه جهت جلوگیری از حمله سواران کلهر به کرمانشاه 74
بند چهارم: حبس و به زنجیرکشیدن رؤسای
طوایف کلیایی توسط نظام السلطنه حکمران کرمانشاه به واسطه شکست و فرار سوارهای آنها
در مقابل سواره های داودخان کلهر. 75
بند پنجم: ترس نظام السلطنه حاکم
کرمانشاه در خصوص آمدن داودخان به ماهیدشت و تصرف کرمانشاه توسط وی و نوشتن نامه ای
توسط انجمن ولایتی حاضر در دلگشا جهت ترک ماهیدشت 1328هـ. ق.. 75
بخش یازدهم: صلح حکمران کرمانشاه
نظام السلطنه با داودخان کلهر. 76
بند اول: تهدید تصرف شهر کرمانشاه
توسط اردوی داودخان کلهر و دستور نظام السطنه فرمانروای کرمانشاه به سوارهای سنجابی
جهت حمله به سواران کلهر و شکست آنها از قشون داودخان.. 77
بند دوم: عزل نافرجام داودخان کلهر
از حکومت کلهر پس از شکست اردوی دولتی نظام السلطنه حاکم کرمانشاهان و ایلات همراه
او از داودخان و انتخاب محمدعلی خان ایلخانی به حکومت کلهر. 79
بند سوم: پیروزی داودخان بر نظام
السلطنه مافی حاکم کرمانشاه و علی اکبرخان سردار مقتدر سنجابی در ماهیدشت(6رجب
1328هـ. ق، 21تیر1289شمسی، 12 ژوئیه 1910میلادی) 80
بند چهارم: حمایت داودخان کلهر از
حبیب اله خان پسر رئیس سابق ایل سنجابی و شکست آن از سواران صمصمام الممالک در قصرشیرین 16شوال 1328هـ. ق، 27 مهرماه 1289. 80
بند پنجم: تصرف قصرشیرین توسط داودخان
کلهر و فرار نایب الحکومه آن به کرمانشاه 1ذیقعده 1328هـ. ق 81
بند ششم: ورود رکن الدوله 16 ذیقعده
1328 ه-ق حکمران جدید کرمانشاهان دستور وزیرداخله به حکمران درخصوص اعطای حکومت قصرشیرین
به صمصام الممالک سنجابی و ضدیت داودخان با این مسأله. 81
بند هفتم: تلاش دولتین روس و انگلیس
برای سرکوبی داودخان و انتخاب زیرکانه شیرمحمدخان (صمصام الممالک) رئیس ایل سنجابی
برای این امر 82
بند هشتم: صلح بین داودخان کلهر و
شیرخان سنجابی با وساطت حاج آقا اکبرمجتهد پنجشنبه 10جمادی الثانی1329 83
بند نهم: برکناری رکن الدوله ازحکومت
کرمانشاه و انتخاب سردارمعتضد به حکومت غرب و آمادگی داودخان برای حمله به ایل سنجابی
به بهانه همراهی آنها با حاکم کرمانشاهان نظام السلطنه در درگیری با ایل کلهر. 83
بخش دوازدهم: اعطاء حکومت قصرشیرین
توسط داودخان به صمصام الممالک سنجابی.. 84
بند اول: ورود سالارالدوله از راه
بغداد به ایران و دیدار با سران کلهر و رؤسای سایر طوایف... 85
بند دوم: شورش سالارالدوله و انقلاب
مشروطیت... 86
بخش سیزدهم: همراهی داودخان با شاهزاده
سالارالدوله در ورود به کرمانشاه. 87
بند اول: همراهی و طرفداری داودخان
با سالارالدوله در مخالفت با محمدعلی شاه. 87
بند دوم: حرکت سالارالدوله از کردستان
به کرمانشاه و همراه داودخان کلهر با وی و انتصاب عضدالسلطنه به حکومت کرمانشاه توسط
سالارالدوله 88
بند سوم: انتصاب عضدالسلطان برادر
سالارالدوله به حکومت کرمانشاه و حرکت سالارالدوله با 10 هزار سوار کلهر، جاف و سنجابی
به طرف تهران جهت تصرف آن.. 88
بند چهارم: حرکت سالارالدوله و داود
خان با 10 هزار سوار کلهر جاف و سنجابی جهت تصرف تهران 89
بند پنجم: رویاروی یارمحمدخان فرمانده
عساکر دولتی با سالارالدوله و داودخان کلهر به نقل از گزارش های محرمانه قنسول انگلیس
در کرمانشاه 90
بند ششم: ورود سالارالدوله و داودخان
کلهر به کرمانشاه و به دارآویختن اعظم الدوله نایب الحکومه کرمانشاه، طهران 18 مارس
1912( 28 اسفند 1290 ) 91
بند هفتم: سودای پادشاهی سالارالدوله،
ورود او به هارون آباد جهت جلب نظر داودخان به منظور همراهی با او به نقل از مؤلف کتاب
آبی 92
بخش چهاردهم: ملاقات سالارالدوله
با داودخان کلهر و والی پشتکوه قبل از جنگ فرمانفرما با ظل السلطان خارج از همدان 94
بخش پانزدهم: ورود محمدعلی شاه به
تهران، شکست اردوی امیرمفخم از اردوی سالارالدوله و کلهر و تصمیم وکلای دولت و مجلس
جهت مقابله با سالارالدوله. 97
بخش شانزدهم: نامه محمدعلی شاه قاجار
به سران ایلات غرب در حمله به شهر کرمانشاهان و از میان برداشتن مشروطه خواهان 98
بخش هفدهم: روایت سردار ظفر از شکست
اردوی امیرمفخم از اردوی سالارالدوله و سواران کلهر. 101
بخش هجدهم: عزم صمصام السلطنه رئیس
الوزرا جهت تهیه قشون برای شکست سالارالدوله و قشون ایلاتی او خصوصاً کلهر 102
بند اول: علل نگرانی مقامات دولتی ایران و وکلای مجلس و زعمای مشروطه خواهان و عموم
مردم پایتخت درخصوص جنگ با اردوی سالارالدوله و نیروهای داودخان کلهر. 103
بند دوم: استقبال مردم عراق(اراک)
از اردوی سالارالدوله. 104
بند سوم: تلگراف سالارالدوله از اراک
به مجلس شورای ملی و اعلام حمایت از مشروطیت... 105
بند چهارم: مأموریت سردار ظفر بختیاری
ریاست اردوی قم جهت مقابله با اردوی سالارالدوله و سواران کلهر در ساوه 105
بخش نوزدهم: جنگ باغشاه (اول شوال
1329هـ. ق) میان اردوی سالارالدوله و اردوی یفرم خان، سردار بهادر و سردارمحتشم و سردارظفر 106
بخش بیستم: داستان جنگ سالارالدوله
به نقل از سردارظفر ریاست اردوی بختیاری اعزامی از قم.. 109
بخش بیست و یکم: علت شکست اردوی سالارالدوله
در جنگ باغشاه به نقل از سردارظفر رئیس اردوی بختیاری 115
بخش بیست و دوم: رویارویی سالارالدوله
پس از شکست اردوی او در ساوه با شاهزاده فرمانفرما حاکم ایالات کرمانشاهان و یارمحمدخان
و مجاهدین مشروطه 118
بخش بیست و سوم: پیام دولت وقت ایران
توسط قنسول انگلیس مقیم کرمانشاه به سالارالدوله به خروج از ایران و دادن مقرری ماهانه
به او و ادعای اعطای پادشاهی نیمی از ایران به سالار الدوله. 122
بخش بیست و چهارم: رویارویی اردوی
فرمانفرما و قوای مجلل السلطان(پیش قراول سالارالدوله) و شکست قوای فرمانفرما از سالارالدوله 123
بخش بیست و پنجم: رویارویی اردوی
یفرم خان با اردوی سالارالدوله در چند فرسخی همدان(شهر بهار) و شکست اردوی سالارالدوله
از یفرم خان 126
بخش بیست و ششم: کشته شدن یفرم و
دکتر سهراب خان در جنگ با اردوی داود خان کلهر و سالار الدوله 129
بخش بیست و هفتم: درگیری قشون مجلل
السلطان با اردوی دولتی و سران مجاهدین.. 132
بند اول: روایت مانول یکی از مجاهدین
از نبرد اردوی کری فرمانده مجاهدین با اردوی مجلل السلطان 133
بند دوم: مرگ یفرم خان و اسکورت جنازه
او به تهران.. 134
بند سوم: روایت روزنامه ارگان حزب
داشناکسیتون از زندگی و مرگ یفرم خان ارمنی.. 135
بخش بیست و هشتم: شکست سالارالدوله
و فرار او به پشتکوه و پناهنده شدن مجلل السلطان سپهسالار او در قنسولگری انگلیس در
تبریز 136
بخش بیست و نهم: تصرف شهر کرمانشاه
توسط قشون دولتی پس از فرار سالارالدوله و جلوس فرمانفرما در مقر حکومتی خود 138
بند اول: تقاضای فرمانفرما از دولت
مبنی بررجعت کری خان و بختیاری ها که در حدود همدان بودند به علت تهدید تصرف کرمانشاه
توسط والی پشتکوه و سالارالدوله. 139
بند دوم: بهانه یارمحمدخان و مصیب
خان سران مجاهدین در خصوص ترک اردوی فرمانفرما و کری خان چه بود؟ 140
بند سوم: گزارش محرمانه قنسولگری
انگلیس در کرمانشاه در خصوص شکست اردوی سالارالدوله (جنگ باغشاه) 141
بخش سی ام: علی اصغرشمیم مؤلف کتاب
ایران در دوره سلطنت قاجار در خصوص قیام سالارالدوله و فرجام او علیه مشروطه خواهان چنین میگوید 145
بخش سی و یکم: جنگ ساوه به قلم نیکزاد
امیرحسینی مؤلف کتاب شناخت سرزمین بختیاری.. 146
بخش سی و دوم: سالارالدوله پس از
شکست... 150
بند اول: قتل داودخان و پسرش علی
اکبرخان (8/3/1291شمسی) 12جمادی الثانی1330هـ. ق. 151
بند دوم: شکست قوای سالارالدوله در
صحنه و کشته شدن داودخان و علی اکبرخان به روایت شیخ مردوخ مؤلف کتاب تاریخ مردوخ 153
بخش سی و سوم: فرجام سالارالدوله
پس از شکست اردوی او از نیروهای دولتی.. 155
بند اول: توقیف اموال سالارالدوله. 155
عکس ها 158
(ضمیمه کتاب) 158
منابع و مأخذ.. 208
صفحه تقدیم کتب استاد علی اشرف باقری فرد
تقدیم کتاب دوم استاد علی اشرف باقری فرد
پیشگفتار کتاب مولف علی اشرف باقری فرد
ایل
کَلهُر یکی از شعب اصـلی ایل های کرد ایــران
و از کهــن‌ترین طوایف غرب ایران اســت. ایل کَلهُر بزرگترین ایل کرمانشاه و دومین
ایل بزرگ ایران می‌باشد. راولینسون درباره قدمت و موقعیت ایل کلهر با صراحت بیان می‌دارد:
کلهرها اگر کهن ترین ایل کردستان نباشند، یکی از طوایف شناخته شده در منطقه‌اند. ایوان
غرب، گیلانغرب و اسلام آبادغرب مراکز اصلی ایل کلهر می‌باشند. جورج لورد کرزن درباره
کلهرها می نویسد کلهرها قسمتی از آنها مردم بیابان گرد و قسمتی در محل ثابتی مقیم هستند.
ناحیه گرمسیر آن ها با منطقه تابستانی کوه های شمال غربی پشتکوه و ناحیه سردسیر یا
محل زمستانی، جلگه های ذهاب و قصر شیرین تا مرز عثمانی است. در دانشنامه ایرانیکا به
عنوان معتبرترین منبع ایران شناسی، از ایل کلهر به عنوان یکی از بزرگترین ایلات کرد
نام برده شده است. کلهرها از زمان باستان تاکنون نامشان موجود بوده است به همین منظور
در این کتاب به بررسی و شناخت یکی از نامدارترین سرآمدترین ایلخان های ایل کلـهر یعنی
داودخــان سردار مظفر کلهر پرداخته شده اسـت. این کتاب در چهار فصل به رشته تحریر درآمده
که فصل اول کتاب به معرفی و شناخت ایل کلهر، زبان و دین مردم این ایل پرداخته شده است.
در فصل دوم به بررسی و شناخت اصل و نسب داودخان پرداخته شده و اتفاقات تلخ و شیرینی
که طی زندگانی داود خان رخ داده و اتفاق افتاده، ذکر گردیده است. در فصل سوم وصلت های
سیاسی داوخان کلهر با ایلات دیگر مورد تحقیق قرار گرفته و شاهد پیوند زناشویی داود
خان با ایلات و طوایف دیگر خواهیم بود. نهایتاً در فصل چهارم که فصل پایانی این کتاب
می باشد به روابط سیاسی و اجتماعی داودخان با حکومت کرمانشاهان و دیگر حاکمان زمان
خود پرداخته شده است. در این فصل از کتاب تمامی اتفاقات مهمی که در جنگ های داودخان
رقم خورده ترسیم گردیده و توضیح داده ایم داود خان چگونه توانست عنوان ایلخانی تمام
ایل های ایالت غرب کشور را کسب کند. به بیان دیگر وجه تمایز و ویژگی شخصیتی و حکومتی
داودخان که باعث شد ایلخان ایلات غرب کشور شود را مورد مطالعه علمی و تحقیق قرار داده
ایم. در این فصل تمامی وقایع مهم و جالب توجه در سی و سه بخش به طور کامل بررسی گردیده
است و بدین واسطه خلاء تحقیقاتی و پژوهشی موجود رفع گردید. به نظر امری الزامی و ضروریست
زندگی نامه شخصیت های بزرگی همچون داود خان کلهر در قالب کتابی جداگانه به رشته تحریر
درآید تا زندگی نامه و افتخارات شخصیت های
بزرگ و برجسته ایل بزرگ کلهر برای همیشه (به صورت صحیح و درست، به دور از انحراف مطلبی)
ثبت و ضبط گردد. همانطور که پیشتر گفتیم و ذکر آن شد از داود خان کلهر به عنوان یکی
از مقتدرترین ایلخانان کلهر در کتب مختلف سخن به میان آمده است.
نهایتاً
از فتوحات، مبارزات و سیاست های داودخان کلهر می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. شکست
سنگین والی پشت کوه ایلام غلام حسین خان ابوالقداره و باز پس ستاندن منطقه ایوان و
الحاق همیشگی آن به خاک کلهر
2. سرکوب
و یا مصالحه با تمامی ایلات و طوایف کرمانشاه و ایجاد اتحاد و همبستگی آنها
3. سرکوب و شکست تاریخی قوای دولتی و ایل سنجابی با
تنها دو هزار جنگجو در برابر لشکر پنج هزار نفری آنها و به غنیمت گرفتن توپخانه و تجهیزات
نظامی دولتی نزدیک کاروانسرای ماهیدشت
4. پیروزی
در جنگ نهاوند و شکست سنگین سالار الدوله برادر شاه قاجار
5. لشکر
کشی به قصد تصرف تهران در دوران مشروطیت و جنگ تاریخی نوبران، همچنین جنگ صحنه که درنهایت
شکست ایل کلهر و دیگر ایلات غرب که تحت عنوان حمایت از سالار الدوله وارد معرکه با
قوای سه گانه متحد به شرح: 1. دولتی به فرماندهی رضا خان میرپنج 2. بختیاری ها و اردوی
یفرم خان ارمنی 3. قوای دولتی محلی کرمانشاهان و همراهی یارمحمدخان گردید که در نهایت
منجر به کشته شدن داودخان و فرزند برومندش جوانمیرخان در سال 1291 شمسی در منطقه چمچمال
صحنه گردید و پس از مرگ داود خان دو امیر به نام های سلیمان خان امیر اعظم، عباسخان
امیرمخصوص بر ایل کلهر حکمرانی کردند و عباسخان امیرمخصوص سه دوره نماینده استان کرمانشاهان
در مجلس شورای ملی (دوره چهاردهم، پانزدهم و شانزدهم) 1322 الی 1330 هجری قمری است.
کتاب تالیفی جدید استاد علی اشرف باقری فرد
تقدیم به
خون پاک شهدا و جانبازان و سرداران وطنم ایران زمین
|
سربازم و هرگز نکنم پشت به میدان
گر سر برود من نروم از سر پیمان
ای خاک مقدس که بود نام تو ایران
فاسد بود آن خون که به پای تو نریزد
|
همچنین این کتاب را تقدیم می کنم به همسرم، مرحوم پدرم
(شادروان علی احمد باقری)،
مرحومه مادرم (جیران پروین)، برادران جوانمرگم (کوروش و داریوش باقری )
سرزمینی که از آن بنام ایران زمین می‌نامیم
در مغرب آن مردمانی زندگی می‌کنند که متأثر از شرایط اقلیمی آن (سلسله کوه‌های
زاگرس) مردمانی جسور و چالاک دلاور وطن دوست مردمانی غیور از نژاد آریایی کُردتبار
که همواره در طول تاریخ ایران بر پیمان حراست از این مرز و بوم صحه گذاشته‌اند یکی
از اقوام ساکن در این بخش ایران زمین قوم کُرد از ایل بزرگ کلهر که از ماهیدشت
حسن‌آباد چهارزبر کرمانشاه گرفته الی اسلام آباد غرب گیلانغرب سومار نفت شهر و حتی
ایوان یعنی جوی‌زر پشتکوه چند شهر عراق از جمله خانقین جلولامندلی و جنگ دوم جهانی
(1318 ش) متأسفانه کشور ما محرکه کارزار دول درگیر با دسته‌بندی‌های نظامی متفقین
و متحدین گردید و همین امر باعث گردید که ایل کلهر یکی از قطب‌های تاریخ‌ساز در آن
روزگار باشد سران کلهر در جنگ جهانی اول استفساربه‌ای به وزارت داخله در خصوص
تشکیل اردوی اتحاد اسلامی جهت مقابله با روس‌ها و انگلیسی‌ها ارسال کردند در نبرد
کنگاور با متجاوزان روسی سواران کلهر با هی هلای کلهری (حمله کلهری) به یکباره
عرصه را بر سواران نظام قراق تنگ کرده و به حدی از سواره نظام‌های را کشتند بدون
هیچ نظمی شکست خورد. افسران روسی با تلفات سنگین خود را به بلندی‌های گردنه
اسدآباد رساندند در جنگ هارون آباد فاتحین اسد آباد (کنگاور) با حمله برق آسای
سواران کلهر هارون آباد که از نظر سوق الجیشی برای عبور قوای روس حائز اهمیت بود
به تصرف خود درآورند و در جنگ جهانی دوم متجاوزان انگلیسی پس از عبور از قصرشیرین
وارد گیلانغرب شدند علی آقاخان اعظمی حاکم محلی ایل کلهر به فرمانده آتشبار ایران
جواد لاجوردی فرمان شلیک علیه متجاوزان انگلیسی داده بر اثر شلیک توپخانه ایران سه
نفر از متجاوزان انگلیسی (طبق روایت‌های محلی) در محل کنونی پارک شاهد (داخل شهر
گیلانغرب) کشته شده و اجساد آنها توسط دیگر قوای متجاوز انگلیسی دفن گردیدند مولف
این کتاب نفیس و ارزشمند (استاد علی اشرف باقری فرد که پدر و مادر به حق پیوسته‌اش
از نوادگان خوانین هستند) این اثر کم نظیر تاریخی را براساس تحقیقات گسترده میدان
و کتابخانه‌ای و استفاده از منابع و سند معتبر و همچنین مصاحبه با معمرین و
معتمدین ایل با رویکرد مردم شناختی و جامعه‌شناسی به رشته تحریر درآورده است از
آنجا نگارندگان خود بو زاد ایل کلهر می‌باشند خوب توانسته‌اند حوادث و رویدادهای
هر دو جنگ جهانی اول و دوم را بیان کنند و به بهترین شیوه ممکن توانسته‌اند ضمن
معرفی اجمالی و بررسی ادوار تاریخی ایل کلهر مجاهدت‌های مردم ایل کلهر را در دو
جنگ بین‌الملل اول و دوم را در قالب دو فصل مفصل در ردیف کتابهای چاپ شده در تاریخ
ایل کلهر بعنوان مرجع با نگرشی دیگر قرار دهند.
فرزند کلهر
اولین نایب رئیس شورای عالی اسلامی کشور
بهزاد باقری
کتب بعدی تالیفی استاد علی اشرف باقری فرد در همین سایت بارگزاری می گردند
.............
برخی از عکس های مندرج در کتب مولف علی اشرف باقری فرد را در این پست قرار می دهیم
عکس پدر مرحوم علی اشرف باقری فرد
جهت تهیه کتب این نویسنده می توانید با دفتر مرکزی انتشارات فرزانگان دانشگاه تماس بگیرید
02166979519
02166979526
02144441784
02144441764
09100636002
09196748625
09196748645
آخرین به روز رسانی 1401/03/20
